Osoby aktywnie spędzające czas na świeżym powietrzu, planujące wakacyjny wyjazd na Mazury lub miłośnicy pieszych wycieczek po lesie powinni pamiętać o odpowiednim przygotowaniu siebie i dziecka przed naturalnymi zagrożeniami. Mowa o kleszczach, które największa aktywność wykazują w okresie majowo-czerwcowym oraz wrześniowo-październikowym.

Ugryzienie kleszcza może powodować przykre i ciężkie konsekwencje dla zdrowia człowieka. Obok boreliozy, drugą poważną chorobą jest odkleszczowe zapalenie mózgu. To ostre, wirusowe schorzenie układu nerwowego, które może być wywołane ukłuciem dorosłego osobnika, a nawet niewielkiej, milimetrowej larwy! Wzrost zachorowań obserwowany jest szczególnie po łagodnych zimach, z powodu większej przeżywalności larw kleszczy – mówi pediatra, Grzegorz Wasążnik z Centrum Medycyny Dziecięcej MEDINTEL. Czasami źródłem choroby może być również niepasteryzowane mleko pochodzące od zakażonego zwierzęcia.

Sygnały ostrzegawcze
Ugryzienie zakażonego kleszcza w pierwszych fazach przebiega bezobjawowo, gdyż sam okres wylęgania choroby wynosi od 7 do 14 dni. Wirus namnaża się w komórkach skóry, przenosząc się stopniowo na okoliczne węzły chłonne, a na końcu trafia do naczyń krwionośnych. Kiedy zakażone zostaną inne komórki organizmu mogą wystąpić tzw. objawy zwiastunowe, grypopodobne. Są to bóle głowy, gorączka, bóle mięśniowe, osłabienie fizyczne. Często nie dochodzi do rozpoznania choroby na tym etapie, bo objawy są niejednoznaczne – komentuje pediatra MEDINTEL. Taki stan może utrzymywać się do tygodnia, po czym ustępuje lub przechodzi w kolejne stadium.

Poważne konsekwencje
Stadium fazy objawowej zwykle poprzedza tygodniowy okres utajenia. Jest to jednak cisza przed burzą, gdyż rozwinięty wirus pojawia się pod postacią zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych. Dominującym objawem jest ból głowy i sztywność karku, a wysoka, nawet 40 stopniowa gorączka, może powodować nudności i wymioty oraz zawroty głowy. Dużo poważniejsze są syndromy zapalenia mózgu. Chory może mieć zaburzenia świadomości i orientacji oraz zaburzenia pamięci, u części osób występuje również oczopląs, niedowłady (wtórnie problemy z mową i poruszaniem się), drgawki. Te objawy występują zazwyczaj przez okres 2 tygodni, a przy poważnych powikłaniach – nawet do 2 miesięcy.

Leczenie
W sytuacji wystąpienia objawów kleszczowego zapalenia mózgu stosuje się leczenie objawowe, głównie nastawione na zbicie wysokiej gorączki. Konsekwencją wymiotów są niedobory wodno-elektrolitowe, które również należy uzupełniać – komentuje lek. Grzegorz Wasążnik z MEDINTEL. Pacjent powinien przebywać w tym czasie pod opieką lekarza, a w zaawansowanym stadium choroby może zostać skierowany do szpitala. Warto pamiętać, że konsekwencje zapalenia mózgu mogą być na tyle poważne, że potrzebna będzie rehabilitacja uszkodzonych struktur. Rokowania w przypadku zapalenia opon mózgowo – rdzeniowych są zwykle dobre i nie wiąże się z poważnymi powikłaniami.

Profilaktyka, czyli jak uniknąć zachorowania?
Planując letnie kolonie swojego malucha lub rodzinny piknik na łące należy pomyśleć o odpowiednim ubiorze  i zabezpieczeniu ciała środkami odstraszającymi. 100% ochronę przed zakażeniem daje jednak tylko szczepienie domięśniowe, które można wykonać już u dzieci powyżej 2 roku życia. Organizm staje się odporny na zakażenie w drugim tygodniu od przyjęcia 2-giej dawki. Pełna odporność to podanie serii 3 szczepień. Jest to najskuteczniejsza forma zapobiegania odkleszczowemu zapaleniu mózgu i/lub opon mózgowo-rdzeniowych.