Dzieci jedzą zdrowo: twardy problem u dzieci - czyli jak sobie radzić z zatwardzeniami u najmłodszych
Wypróżnianie małego dziecka – temat rzeka. Wielogodzinne dysputy o częstotliwości, kolorze i konsystencji zrozumie tylko ten, kto sam ma dziecko i wie, że temat wypróżniania jest równie ważny jak temat karmienia, a dodatkowo zdarza się, że bywa boleśnie kłopotliwy.
Twardy problem – skąd się bierze?
Zaparcia to problem, z którym zmaga się wiele małych dzieci – i ich rodziców. Przypadłość teoretycznie wydaje się być błaha, jednak w praktyce okazuje się ona poważna, bolesna i mocno uciążliwa. Istnieje wiele powodów występowania zaparć, najczęściej ich przyczyną są zaburzenia czynnościowe, stanowiące ok 80% tego problemu u najmłodszych. Do takich zaburzeń należą między innymi trudności w wypróżnieniu, powodowane zmniejszoną aktywnością skurczową jelita grubego. Zaparcia mogę mieć również podłoże psychiczne, chorobowe a także stresowe. Ogromny wpływ na prawidłowe wypróżnianie u dzieci ma odpowiednia dieta.
Ilość płynów i produkty podejrzane
Dzieci karmione wyłącznie piersią rzadziej mają kłopoty z wypróżnianiem, jednak i tu mogą się one pojawić chociażby ze względu na zbyt małą ilość pokarmu u matki. U dzieci karmionych mlekiem modyfikowanym zaparcia mogą być oznaką źle dobranej mieszanki lub rozrabiania mleka w niewłaściwych proporcjach z wodą. Często zaparcia dają o sobie znać wraz z rozszerzaniem diety i wprowadzaniem do niej stałych pokarmów. Są one najczęściej wynikiem zbyt małej ilości płynów w diecie dziecka lub za dużym udziałem produktów zapierających. Istotna może być tu również regularność posiłków oraz sposób ich przyrządzania. Lista składników mogących mieć wpływ na nieprawidłowe wypróżnienie jest dość długa, na czoło tej listy zdecydowanie wysuwają się jednak produkty wysokoprzetworzone, ciężkostrawne, ubogie w błonnik oraz te bogate w cukier.
Próba naturalna
Jeżeli dziecko ma problemy z wypróżnianiem, należy przede wszystkim przeanalizować jego dietę, rodzaj pokarmów i co bardzo ważne ilość płynów. Te ostatnie mają również ogromne znaczenie w diecie dziecka borykającego się z zaparciami. - mówi Katarzyna Barwińska General Manager marki Holle – znanego producenta ekologicznej żywności dla dzieci i niemowląt. Starając się w pierwszej kolejności w sposób naturalny rozwiązać problem, zwiększamy ilość płynów i ograniczamy lub nawet usuwamy z jadłospisu produkty przyczyniające się do zaparć. Na ich miejsce wprowadzamy natomiast produkty wskazane, bogate w błonnik. Produktami eliminowanymi najczęściej na początku są biały ryż i gotowana marchew. Z uwagi na niską zawartość błonnika, warto unikać także białej mąki i wysoko oczyszczonych produktów zbożowych. np. białego pieczywa, kleików ryżowych czy białych makaronów, zastępując je kaszkami z pełnego przemiału i innymi produktami zbożowymi powstającymi z pełnego ziarna. Wybierając gotowe słoiczki dla niemowląt również należy zwrócić uwagę na to, czy nie zawierają one surowców zapierających i czy nie są dosładzane. Cukier także może przyczyniać się do zaparć, należy więc uważać, aby unikać go nie tylko w pożywieniu, ale także w napojach. Dopajanie dziecka jest niezwykle istotne podczas problemów z wypróżnieniem, pamiętając więc o powyższych zasadach, najlepiej podawać dziecku wodę lub naturalne, niesłodzone herbatki dla niemowląt. Ewentualnie mogą być to również świeże, rozcieńczone soki owocowe, ale ich ilość należy kontrolować – dodaje Katarzyna Barwińska z Holle*1)
Co za co? Czyli przewodnik produktowy
Poniżej w tabeli*2) znajdują się produkty zalecane i takie, których należy unikać w przypadku zaparć u dzieci. Warto zapoznać się z tą listą, która jak widać uwzględnia nie tylko rodzaj produktów ale także stopień i sposób ich przetworzenia, mający również niebagatelny wpływ na odpowiednie wypróżnianie.
Grupa produktów |
Produkty zalecane |
Produkty przeciwwskazane |
Pieczywo |
Pieczywo czerstwe, razowe, żytnie, pełnoziarniste, graham, pieczywo chrupkie, pieczywo z dodatkiem otrąb, pumpernikiel |
Pieczywo świeże, jasne, pszenne bułki, pieczywo cukiernicze, rogale |
Mąka |
Mąka z niskiego przemiału – żytnia, razowa |
Mąka z wysokiego przemiału — pszenna, kukurydziana, ziemniaczana |
Kasze, makarony |
Kasze gruboziarniste (gryczana, jaglana, jęczmienna, pęczak) ryż brązowy, otręby, Płatki jęczmienne, owsiane, makarony z mąki razowej |
Kasze drobne (manna, krakowska, jęczmienna), kukurydziana, jęczmienna, perłowa, ryż biały, makaron z mąki pszennej |
Mięso, wędliny |
Chude mięsa (gotowane, duszone lub smażone bez tłuszczu) — wołowina, cielęcina, królik, chudy drób (indyk, kurczak), chuda szynka (wołowa, drobiowa) i polędwica |
Tłuste (smażone na oleju, margarynach twardych), mięsa (wieprzowe, wołowe, baranina, gęś, kaczka), tłuste wędliny (baleron, boczek, pasztety), tłuste kiełbasy |
Jaja |
Gotowane na miękko, na parze |
Smażone na tłuszczu |
Ryby |
Gotowany dorsz, sandacz, szczupak, leszcz |
Węgorz, ryby smażone |
Mleko i przetwory mleczne |
Chude mleko (0–2% tłuszczu), kefiry, jogurty z odtłuszczonego mleka, chudy ser twarogowy |
Tłuste mleko (> 2%), kefiry i jogurty z tłustego mleka, śmietany, sery typu ”fromage”, sery topione, śmietanka kremowa |
Owoce |
Wszystkie gatunki, szczególnie te zawierające drobne pestki (agrest, winogrona, kiwi, poziomki, truskawki, świeże czarne jagody), owoce suszone, nisko słodzone dżemy |
Wysoko słodzone dżemy, konfitury |
Warzywa |
Wszystkie warzywa, w postaci surówek lub gotowane (brokuły, buraki, pomidor, papryka, szpinak, sałata, pietruszka), dynia, surowa marchew |
Warzywa smażone (frytki), wzdymające , (groch, fasola, bób, kapusta, cebula, kalafior, świeży ogórek) gotowana marchew |
Cukier, miód, słodycze, przekąski |
Galaretki przygotowane z owoców,musy, pestki słonecznika, dyni, orzechy laskowe, pistacjowe, migdały, miód (w ograniczonych ilościach) |
Czekolada, kakao, torty, kremy, lody tradycyjne, kisiele, ciastka, cukier (biały brunatny, owocowy, gronowy, słodowy), |
Napoje |
Napoje niegazowane, kompoty, soki, (jabłkowy, winogronowy, gruszkowy, nektary owocowe, napary owocowe |
Bardzo słodkie napoje, wody gazowane, napoje czekoladowe, kawa prawdziwa, mocna herbata |
Przyprawy |
Wszystkie ziołowe przyprawy (gł. koperek, kminek, musztarda, sól, ziele angielskie, liść laurowy, majeranek, anyż, cynamon) |
Duże ilości ostrych przypraw, ocet |
Aktywność fizyczna
Tak! Pomocna w walce z zatwardzeniami jest również aktywność fizyczna – podobnie jak dieta, zróżnicowana w zależności od wieku dziecka. Jeżeli maluszek jeszcze nie raczkuje, poza masowaniem brzuszka (ruchami okrężnymi, zgodnie z ruchem wskazówek zegara), można poruszać jego nóżkami tak, jakby jechało na rowerze. Jeżeli dziecko jest już nieco starsze, warto zachęcić go do aktywnego baraszkowania – wszelkie turlania, łaskotki i przewrotki są jak najbardziej wskazane.
Należy absolutnie wystrzegać się podawania dziecku, na własną rękę, jakichkolwiek środków przeczyszczających czy medycznych – nawet tych przeznaczonych dla najmłodszych. Jeżeli mimo eliminacji z jadłospisu produktów zapierających problem nie ustępuje, należy skontaktować się z lekarzem. Zakazana jest także lewatywa czy inne metody usprawniające trawienie - o nich także zadecydować powinien wyłącznie specjalista.