Praca, korzystanie z komputera, czytanie, uprawianie sportu… Z biegiem lat i pogłębianiem się wady wzroku zwiększa się liczba czynności, które „wymagają” od nas korzystania z okularów – a im częściej po nie sięgamy, tym większe ryzyko ich uszkodzenia czy zniszczenia. Co jaki czas wymieniać okulary i w jaki sposób dokonać ich odpowiedniego wyboru? Odpowiadają eksperci Krajowej Rzemieślniczej Izby Optycznej.

Przede wszystkim bezpieczeństwo!

Wybór okularów możemy porównać do układania puzzli. Jeżeli chcemy cieszyć się wyraźnym obrazem, musimy właściwie dopasować do siebie wszystkie elementy oraz poświęcić całemu procesowi dostateczną ilość czasu i zaangażowania. Dlatego wybór powinna poprzedzić wizyta u specjalisty, który dzięki wywiadowi z pacjentem udzieli precyzyjnej porady i zasugeruje korzystne rozwiązanie. Pomoc wykwalifikowanej osoby pozwoli nam dopasować okulary w taki sposób, że podczas wykonywania codziennych czynności niemal zapomnimy, że je w ogóle nosimy. Nieodpowiedni wybór zapewni jedynie chwilową i pozorną ulgę, a długotrwałe użytkowanie niewłaściwych okularów może doprowadzić do niezamierzonych, negatywnych skutków – bólu głowy i oczu, łzawienia, trudności w prowadzeniu samochodu, a nawet przewlekłego zapalenia spojówek.

Wielokrotnie podczas rozmów z pacjentami dowiaduję się, że korzystali oni z „gotowych” okularów, które można zakupić w supermarketach, a nawet sklepach spożywczych. Dla wielu z nich była to zrozumiała praktyka, ponieważ okulary dostępne w takich miejscach są zdecydowanie tańsze. Wówczas, tłumaczę pacjentom, że nieodpowiedzialny wybór szybko może doprowadzić do konieczności długotrwałego leczenia, a nawet nieodwracalnego uszkodzenia wzroku. Pamiętajmy, że okulary to swego rodzaju lekarstwo na receptę, z którego powinniśmy racjonalnie korzystać. Dlatego ich zakup musi być poprzedzony wizytą u specjalisty i profesjonalnym badaniem. Wówczas możemy być pewni, że osiągniemy zamierzony efekt – poprawę wzroku, komfort i wygodę podczas wykonywania codziennych obowiązków – komentuje Tomasz Leszczyński, optyk, optometrysta i ekspert Krajowej Rzemieślniczej Izby Optycznej.

Dobry optyk – czyli jaki?

W jaki sposób dokonać wyboru odpowiedniego optyka? Jakie cechy powinien posiadać, żebyśmy mogli uznać, że trafiliśmy na eksperta, który z pewnością pomoże dobrze skorygować nasz wzrok poprzez odpowiednio przeprowadzony proces doboru okularów? Powinniśmy zwrócić uwagę na następujące elementy:

• Rozmowa z pacjentem – to pierwszy i podstawowy czynnik, który pozwoli odpowiedzieć na pytanie dotyczące kompetencji optyka. Wywiad z klientem to nie tylko krótka, kurtuazyjna rozmowa, która po wymianie uprzejmości szybko przechodzi na temat okularów. Zadaniem specjalisty jest poznanie przyzwyczajeń, stylu życia i charakteru pracy pacjenta, a także sytuacji, w których potrzebuje okularów. Bardzo ważne jest również dopytanie o wcześniejsze doświadczenia z używanymi okularami. Dzięki temu specjalista efektywniej spersonalizuje przedstawione rozwiązanie. Indywidualne podejście do potrzeb każdego pacjenta oraz jakość i sposób zadawanych pytań pozwoli określić, czy trafiliśmy na eksperta, czy jedynie na sprzedawcę okularów.
• Profesjonalny dobór oprawek – dla wielu z nas ten proces ogranicza się wyłącznie do wyboru koloru i kształtu oprawek. Te oczywiście można dobrać odpowiednio do oczekiwań pacjenta, jednak głównym zadaniem eksperta jest nakierowanie naszego wyboru na oprawki, które pozwolą w pełni cieszyć się doskonałym widzeniem bez negatywnych konsekwencji. Na które elementy optyk powinien zwrócić szczególną uwagę? Jakie rady powinniśmy dokładnie przeanalizować podczas dokonywania zakupu? Niezwykle istotne jest sprecyzowanie pochylenia oprawy względem policzków, panoramiczność opraw oraz ułożenie źrenic w stosunku do górnych krawędzi oprawek. Należy także sprawdzić, czy oprawka nadmiernie nie uciska skroni albo zbytnio od nich nie odstaje. Okulary nie mogą też leżeć krzywo na nosie ani uwierać uszu. Dopiero biorąc pod uwagę te elementy oraz uwzględniwszy wszystkie asymetrie naszej głowy, możemy wybrać odpowiednie – wygodne oprawy. Równie istotnym elementem jest wyważenie wielkości oprawy ze względu na rodzaj montowanych w nich soczewek, gdyż wpływa to na estetykę okularów.
• Ostateczny test okularów – finalnym etapem profesjonalnego doboru okularów jest zbadanie ich funkcjonalności w warunkach zbliżonych do rzeczywistych. W tym celu należy przetestować okulary w tzw. sytuacjach codziennych (widzenie z daleka, odczytywanie napisów, szybkość reakcji na bodźce, określanie naturalnych odległości i wysokości). Powyższe czynności powinny być wykonane w obecności specjalisty (np. w salonie lub w jego otoczeniu), który w razie ewentualnych niedoskonałości, szybko dokona niezbędnych zmian. Dopiero wówczas możemy być pewni, że dokonaliśmy odpowiedniego wyboru.

Jak często wymieniać okulary?

Powyższe pytanie posiada tyle odpowiedzi, ile osób korzysta z okularów korekcyjnych. Chociaż nie istnieje jeden, uniwersalny klucz, decyzję o wymianie okularów powinniśmy podjąć w oparciu o trzy podstawowe czynniki.

• „Zużycie” okularów – w zależności od wykonywanej pracy, zakresu codziennych obowiązków, przyzwyczajeń czy realizowanych pasji na nasze okulary oddziałuje wiele bodźców. Na soczewkach okularowych i oprawkach pojawiają się mikrouszkodzenia, zabrudzenia, zarysowania i zniekształcenia, które uniemożliwiają komfortowe i odpowiednie użytkowanie okularów. Wówczas, niezbędna jest wizyta u profesjonalnego optyka. Niestety, wiele osób decyduje się na wymianę okularów dopiero, gdy ulegną całkowitemu zniszczeniu. Ponadto, specjalista doradzi nam, jak dbać o okulary w ciągu dnia.

Nawet jeśli nasze okulary, a zwłaszcza soczewki okularowe, nie noszą widocznych śladów zużycia lub uszkodzeń, nadal powinniśmy systematycznie wymieniać choćby same soczewki w okularach – uzupełnia Grzegorz Romanik, optyk i ekspert Krajowej Rzemieślniczej Izby Optycznej. – Każdy użytkownik okularów przeciera w nich „szkła” przynajmniej raz dziennie. Przez dwa lata czyścimy okulary około 700 razy. Ponadto, zdarzają się sytuacje, gdy nie mamy możliwości wykorzystania do tego dedykowanych chusteczek i płynów, więc robimy to za pomocą innych środków, co destruktywnie wpływa na stan soczewek. Dobrym zobrazowaniem problemu jest mycie samochodu. Lakier auta czyszczonego jedynie raz w tygodniu po dwóch latach z pewnością nie będzie tak efektowny jak fabrycznie nowy. Należy również pamiętać, że każdy materiał „starzeje się”. W przypadku soczewek okularowych objawia się to delikatnym żółknięciem, co obniża komfort patrzenia, a soczewki fotochromowe wraz z upływem czasu wolniej reagują na zmianę oświetlenia i mają coraz bardziej widoczne zabarwienie wstępne w stanie zupełnego odbarwienia – dodaje Grzegorz Romanik.

• Zmienna wada wzroku – po kilku latach użytkowania, zwłaszcza wśród osób młodych, następuje zmiana wady wzroku, która powinna determinować zakup nowych okularów. Zbyt słabe lub zbyt mocne soczewki kontaktowe nie skorygują właściwie naszego wzroku i mogą być przyczyną zdrowotnych komplikacji (np. bóle głowy). Komfort zapewnią jedynie odpowiednio dobrane okulary, dlatego warto regularnie kontrolować swój wzrok u specjalisty.
• Aktualna moda – podczas wyboru okularów nie zapominajmy o modzie i trendach. Na rynku pojawia się coraz więcej typów szkieł okularowych i oprawek, a pacjenci mogą precyzyjnie określić swoje oczekiwania dotyczące kształtu, koloru, a nawet materiału z którego zostały wykonane (do najpopularniejszych należą oprawki plastikowe i metalowe, jednak coraz częściej możemy spotkać takie, które zostały wykonane z elementów antyalergicznych lub biodegradowalnych). Dla osób lubiących nowinki technologiczne ciekawą propozycja będą oprawy okularowe wykonane przy użyciu technologii druku 3D. Chociaż wymiana okularów nie powinna bazować wyłącznie na kwestiach estetycznych, warto zadbać o to, żeby czuć się w nich komfortowo. Pamiętajmy jednak, że jeśli okulary mają korygować nasz wzrok, to nie możemy traktować ich tylko w kategorii gadżetu. Staną się one elementem naszej codzienności, więc styl musi iść w parze z wygodą ich użytkowania. Noszenie pięknych – ale bardzo niewygodnych okularów – szybko stanie się dla nas uciążliwe. Dlatego, aby uniknąć takich sytuacji, warto wziąć pod uwagę rady profesjonalisty. Ponadto, jeśli możemy sobie na to pozwolić – warto zaopatrzyć się w kilka par okularów, pasujących do różnych okazji.

Reasumując, ze względu na wszystkie powyższe aspekty wymiana przynajmniej soczewek okularowych jest zalecana nie rzadziej niż raz na dwa lata. Zużycie „szkieł” i zmiana korekcji to niepodważalne argumenty, ale biorąc pod uwagę bardzo szybko zmieniające się trendy, zazwyczaj decydujemy się na wymianę całych okularów – dodaje Grzegorz Romanik.